‘Ik ben twee jaar geleden uit de zorg gestapt omdat ik mijn passie niet meer kon uitvoeren. Regels, overwerk, tijdsdruk en emotie zorgden ervoor dat de emmer leeg was. Uiteindelijk bracht die passie voor het vak me weer terug naar de zorg,’ vertelt een verpleegkundige ons. Ook andere verpleegkundigen laten weten dat zij hun werk met veel passie doen, maar dat de hoge werkdruk hun werkplezier soms in de weg zit.

Voor ons onderzoek Crisis in het ziekenhuis zijn wij benieuwd naar wat verpleegkundigen nodig hebben om het plezier in hun werk te behouden. V&VN, de grootste beroepsvereniging voor verpleegkundigen en verzorgenden, deed de afgelopen jaren onderzoek naar wat verpleegkundigen nodig hebben om hun werk met tevredenheid te doen. We komen in contact met Eline de Kok, longverpleegkundige maar ook adviseur bij V&VN. Zij is sinds 1,5 jaar betrokken bij het onderzoek.

  ‘Tien jaar geleden zagen wij als V&VN het tekort aan verpleegkundigen en verzorgenden al aankomen, en zagen we daarmee ook de risico’s voor het verslechteren van de werkomgeving voor verpleegkundigen en verzorgenden stijgen. Wij vonden het tijd om actie te ondernemen en te onderzoeken hoe wij een rol konden spelen in het verbeteren van die werkomgeving. En zo dus ook het plezier in het werk te vergroten,’ vertelt De Kok.

Ze vervolgt: ‘Ik ben zelf ook verpleegkundige en ik merk dat ik door de tekorten veel minder tijd heb om écht mijn vak uit te oefenen en iedere patiënt voldoende aandacht te geven. Ik zie mijn vak afstompen en dat doet wel wat met mijn werkplezier. Uit het onderzoek waar V&VN mee bezig was kwamen acht kenmerken die verpleegkundigen belangrijk vinden in hun werkomgeving. Die kenmerken hebben we verwerkt in het programma Excellente Zorg. Zorginstellingen die meedoen aan dat programma investeren in die kenmerken en kunnen zo het werkplezier voor verpleegkundigen verhogen.’

1 Werken met vakbekwame collega’s
Voor veel verpleegkundigen is het werken met vakbekwame collega’s één van de belangrijkste kenmerken van een fijne werkomgeving. Door te werken met vakbekwame collega’s ervaren verpleegkundigen dat zij betere zorg kunnen verlenen. Bovendien krijgen verpleegkundigen zo vertrouwen in elkaars capaciteiten en vinden ze dat ze meer op elkaar kunnen bouwen.

2 Voldoende collega’s
Ook is het belangrijk dat er voldoende collega’s op de vloer staan en dat de verpleegkundigen het gevoel hebben te werken in een team waarin de sfeer goed is. Verpleegkundigen willen graag werken in een team waarin zij elkaar, de organisatie en de werkwijzen goed kennen en waarin alle verpleegkundigen hetzelfde doel nastreven. Daarnaast vinden verpleegkundigen het ook belangrijk dat er voldoende medewerkers zijn voor andere disciplines, zodat zij zich echt met het verpleegkundig vak kunnen bezighouden.

3 De patiënt centraal in de zorg
Verpleegkundigen willen écht aandacht kunnen geven aan hun patiënten. Ze willen zorg leveren waarin de patiënt centraal staat. Elke patiënt is uniek voor de verpleegkundige en ze willen graag ‘patiëntgericht verplegen’. Dat betekent dat ze willen kijken naar wat elk mens met zijn eigen wensen en behoeften nodig heeft. Verpleegkundigen willen vanuit die wensen en behoeften zorg verlenen.

4 Autonomie
Het is voor verpleegkundigen belangrijk dat zij ‘klinisch autonoom’ zijn. Dat betekent dat ze de vrijheid willen om eigen beslissingen te nemen en zelfstandig zorg te verlenen aan patiënten binnen hun eigen vakgebied.

5 Goede relatie met artsen
Verpleegkundigen willen graag op gelijke voet samenwerken met artsen. Verpleegkundigen willen door artsen gewaardeerd en erkend worden als zij patiënten behandelen. Ook willen verpleegkundigen dat hun werk serieus wordt genomen door artsen, en dat ze betrokken worden bij het onderwerpen van een behandelplan.

6 Steun van de directe leidinggevende
Verpleegkundigen willen zich graag ondersteund voelen door hun directe leidinggevende. Zo willen ze onder andere dat hun leidinggevende hen veiligheid biedt, betrokken is, eerlijke feedback geeft, coacht, voor voldoende collega’s zorgt en hun zelfvertrouwen stimuleert.

7  Mogelijkheid tot ontwikkeling door scholing
Verpleegkundigen vinden scholing heel belangrijk. Zo belangrijk dat ze vaker kiezen voor een baan binnen een organisatie waar veel opleidingsmogelijkheden zijn. Verpleegkundigen willen zich blijven ontwikkelen en werken langer op plekken waar hen die mogelijkheid geboden wordt.

8 Zeggenschap over hun vak
Verpleegkundigen willen meer invulling geven aan hun eigen werk. Ze willen zich meer gehoord voelen in organisaties, en meer invloed en inspraak hebben in kwesties die hun werk en kwaliteit van de zorg aangaan.

De Kok ziet bij sommige ziekenhuizen al mooie resultaten. We komen in contact met het Jeannette Knol, programmamanager Excellente Zorg bij het ziekenhuis Tergooi. Bij het Tergooi besloten ze twee jaar geleden te beginnen met het programma. Verpleegkundigen lieten namelijk weten minder tevreden te zijn en zich niet gehoord te voelen in de organisatie.

‘We zien al goede resultaten’
Knol vertelt: ‘In 2016 bleek dat wij als ziekenhuis veel konden verbeteren aan de werkomgeving van verpleegkundigen. We zijn toen gaan investeren in de acht kenmerken van het programma. We wilden verpleegkundigen veel meer een actieve rol geven en hun werkomgeving zodanig maken dat zij hun werk weer met tevredenheid en plezier konden doen.’

Twee jaar later ziet Knol al goede resultaten, hoewel de echte effectmeting pas volgend jaar is. ‘We merken dat er een enorme energie is teruggekomen onder verpleegkundigen. Ze hebben meer opleidingsmogelijkheden, meer invloed op het beleid en ze zijn zichtbaarder in de organisatie. Ze voelen zich weer gehoord,’ vertelt zij.

Bron: demonitor.kro-ncrv.nl