Het aantal besmettingen met het coronavirus neemt helaas de afgelopen weken weer toe; door een wereldwijde opmars van drie nieuwe omikron-varianten; B.2.12.1, BA.4 en BA.5, stijgen de besmettingen in meerdere landen. Deze varianten zijn besmettelijker, onder andere door makkelijker de opgebouwde afweer door vaccinatie en/of een eerdere infectie te ontduiken dan vorige varianten. Het aantal herinfecties na eerdere coronabesmetting in Nederland neemt dan ook sterk toe. De verwachtingen voor de zomerperiode zijn onduidelijk en de situatie is nu heel anders dan een jaar geleden aan het begin van de zomer. Toen steeg het aantal positieve testen met de delta-variant. De huidige omikron-varianten zijn echter minder ziekmakend dan de delta-variant destijds. Toch kan bij grote aantallen besmettingen de druk op de zorg toenemen door een stijgend aantal ziekenhuisopnames en ziekteverzuim onder personeel (rivm.nl).

Als ROAZ-regio willen wij vooruit kijken naar mogelijke scenario’s die ons te wachten staan en de komende tijd gebruiken om met elkaar te kijken wat we nu kunnen doen om bij een piek beter voorbereid te zijn. Daarvoor lopen er verschillende initiatieven, die het ROAZ-bureau in samenhang bewaakt:

• Scenariogroep ROAZ
  In opdracht van het bestuurlijk crisis ROAZ is begin 2022 de Scenariogroep ROAZ opgericht. Doel is om binnen een crisissituatie, naast ad-hoc besluitvorming, op pragmatische wijze ook waarschijnlijke crisisscenario’s voor te bereiden die op relatief korte termijn (ongeveer drie maanden) op ons af kunnen komen en die invloed hebben op de bereikbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit van de acute zorgketen. Dit zodat de organisaties binnen de ROAZ-regio zich kunnen voorbereiden en sneller kunnen reageren op het moment dat dit scenario realiteit wordt, doordat men weet welke stappen er genomen moeten worden.

Voor dit najaar is het Griep+ scenario het meest waarschijnlijk: COVID-19 wordt endemisch met terugkerende, seizoensgebonden oplevingen. Mensen kunnen nog steeds ernstig ziek worden en in de winter is de druk op de zorg groot. Er is ruimte voor herstelbeleid, maar er is ook een aantal nieuwe beleidsopgaven zoals seizoensgebonden opschaling van de zorgcapaciteit met daarbij extra drukte door griep. Uitgaande van het Griep+ scenario heeft de Scenariogroep de afgelopen weken een advies met concrete actiepunten opgesteld, dat op 15 juni j.l. is goedgekeurd door het Sector ROAZ. Deze actiepunten hebben onder andere betrekking op capaciteit huisartsenzorg, beslissingsbevoegdheid huisarts bij vervroegd ontslag uit ziekenhuis, clustering COVID-spreekuren huisartsen, de inzet van ambulanceverpleegkundigen in ziekenhuizen, capaciteit PCR-testen en mogelijkheden testen personeel, seizoensgebonden cohortering, anticiperen op op- en afschaling ketenpartners en aanscherping preventiemaatregelen. Deze actiepunten worden nu belegd binnen de betreffende organisaties in onze ROAZ-regio, waarbij de zomerperiode wordt gebruikt voor de uitwerking hiervan.

• Landelijk expertteam COVID – modulaire aanpak ‘Optimalisatie ziekenhuiszorg in tijden van COVID’

Het expertteam COVID-zorg in ziekenhuizen heeft, in opdracht van het ministerie van VWS, de afgelopen periode onderzocht wat nodig is om de reguliere en COVID-ziekenhuiszorg in het najaar/winter van 2022‑2023 zoveel mogelijk door te laten gaan bij een nieuwe opleving van COVID. Het expertteam richt zich specifiek op de optimalisatie van in de ziekenhuiszorg (kliniek en IC). Daarbij is het doel om in de hele zorgketen meer patiëntenzorg te kunnen leveren. Ook de organisatie van tijdelijke capaciteit voor COVID-zorg in de VVT-sector is hierbij van belang. Het grootste knelpunt in de ziekenhuiszorg, maar ook in de rest van de zorgketen, is de beschikbaarheid van zorgmedewerkers. De adviezen in dit rapport zijn er vooral op gericht om met de huidige personele capaciteit meer patiëntenzorg in de hele zorgketen te kunnen leveren. Daarbij hoort onvermijdelijk dan ook dat er soms verschuiving van zorg moet plaatsvinden en er op andere plekken soms minder zorg geleverd zal worden.

Het is niet goed voorspelbaar welke knelpunten een eventuele nieuwe variant in het najaar van 2022 met zich mee gaat brengen. Daarom is er gekozen voor een modulaire aanpak: verschillende maatregelen die afhankelijk van de besmettelijkheid en de ziekmakendheid van de COVID-variant tijdens een nieuwe golf ingezet kunnen worden, om afschaling van reguliere zorg zoveel mogelijk te voorkomen. Daarbij biedt deze modulaire aanpak de mogelijkheid om in te spelen op de eventuele regionale verschillen die er zijn in de inrichting van de zorg. De aanpak richt zich met name op de knelpunten in de ziekenhuiszorg, maar betreft juist daarvoor de hele keten, inclusief de huisartsenzorg en de VVT-zorg. De adviezen in het rapport dragen bij aan
het beperken van instroom, het bevorderen van doorstroom en het vergroten van uitstroom van patiënten in de Nederlandse ziekenhuizen en de VVT.

Binnen de ROAZ-regio Noord-Holland / Flevoland  gaan we per module bekijken hoe we dit kunnen toepassen en implementeren, zodat de individuele organisaties en de keten gezamenlijk de COVID-golf beter op kunnen vangen.

• Voorbereiding COVID zomer/najaarsgolf 2022 – GGD/GHOR Nederland

Vanuit de programmalijn Zorgcontinuïteit monitort GGD/GHOR Nederland vanuit early warning de ontwikkeling van het COVID-virus om hier vroegtijdig op te kunnen anticiperen. Op basis van het WRR/KNAW-rapport ‘Navigeren en anticiperen in onzekere tijden’ zijn een aantal toekomstscenario’s onderzocht en doorvertalingen in effecten en maatregelen gemaakt. Hierbij is gekeken naar de hele zorgketen, met een verdieping voor de niet-acute zorg. Het scenario Griep+ dat door de Scenariogroep ROAZ als uitgangspunt is gebruikt, is hierop gebaseerd.

 Monitoring capaciteit

Via de dagelijkse opnamecijfers die door de ziekenhuizen aan het RCPS worden aangeleverd, houden we de COVID-druk in de ziekenhuizen goed in de gaten. Het Medisch Coördinatoren Overleg (MCO) is actief en komt bijeen wanneer afstemming noodzakelijk is over het verdelen van patiënten. Binnen de VVT sector wordt in NW6 verband de komende weken een opschalingsplan COVID voor de zomerperiode en het najaar opgesteld en afgestemd met de betrokken organisaties en ketenpartners.