Hoe is jouw weerbaarheid? 

Weerbaarheid, continuïteit en veerkracht zijn termen die je steeds meer hoort in onze regio. Of het nu gaat om geopolitieke dreiging, cyberrisico’s of de wegafsluitingen in en rond Amsterdam binnen het project ROAZ bereikbaar, deze risico’s worden niet alleen steeds groter, ze worden ook steeds reëler.   

Als we het over weerbaarheid hebben, wat houdt dit dan in? Weerbaarheid is het vermogen om adequaat te kunnen reageren bij het optreden van een, al dan niet vooraf ingeschat, risico. Heb jij bijvoorbeeld een noodpakket in huis, zodat je het 72 uur kunt volhouden zonder stroom? In Portugal en Spanje zagen we onlangs nog dat dit helemaal geen ondenkbaar scenario is.  

Kijken we naar continuïteit dan gaat het om een veel langere periode instaat zijn om de meest vitale ofwel kritieke processen door te laten gaan. Weet jij bijvoorbeeld waar je terecht kunt als de stroomuitval drie weken duurt? Denk aan een logeeradres aan de andere kant van het land waar je terecht kan als daar de stroomvoorziening nog wel functioneert. 

Veerkracht, tenslotte, is de kunst om mee te deinen op de golven van verandering, om tegenslagen te boven te komen en deze zelfs te zien als kans voor groei. 

Je bent in staat om snel te herstellen, je aan te passen en je te vormen naar de nieuwe situatie. Als kampeerliefhebber bijvoorbeeld, doe je tijdens een stroomuitval precies wat je ook op vakantie doet; koken op een campinggasje en filteren van slootwater. Met andere woorden survivallen in je eigen huis.  

De schildpadformatie. 

Voor zorginstellingen ligt dit natuurlijk veel complexer. Wat is vitaal en wat is er nodig om de patiënten/cliënten, medewerkers, logistiek, etc. weerbaar en veerkrachtig te houden zodat de continuïteit van de zorgsector gewaarborgd blijft?  

De Wet weerbaarheid kritieke entiteiten, de Wwke, verplicht zorginstellingen om hun kritieke processen in kaart te brengen en hiernaar te handelen. Uiterlijk medio 2026 dient de zorgsector zich hieraan te conformeren. Onder het mom van zorgplicht zijn zorginstellingen (kritieke entiteit) primair zelf verantwoordelijk voor hun weerbaarheid. Dit houdt in dat zij op basis van risicobeoordelingen passende en evenredige maatregelen dienen te nemen om incidenten die de essentiële dienstverlening kunnen verstoren waar mogelijk te voorkomen, de gevolgen ervan te beperken (weerbaarheid) en zo spoedig mogelijk kunnen herstellen als er een incident plaatsvindt (veerkracht).  

Daarnaast stelt de wet ook dat er voldoende persoonsbeveiliging is (o.a. personeelsleden die kritieke functies bekleden) en dat het personeel bewust moet worden gemaakt van de genomen maatregelen (awareness). 

Aanwijzingsproces kritieke entiteiten door overheid. 

Zorginstellingen worden gezien als kritieke entiteiten en dienen, om te voldoen aan de NIS2-richtlijn (Network and Information Security Directive), dus ook maatregelen te treffen rond cybersecurity. 

Kortom: we kunnen niet meer om risicomanagement heen als (zorg)organisaties continu weerbaar en veerkrachtig willen zijn en blijven. Alle lagen van de organisatie en keten raken erbij betrokken. Wat is de kans, de impact en welke maatregelen zijn nodig om de continuïteit van de zorg(keten) te waarborgen? 

Lees de informatie over de Wet weerbaarheid kritieke entiteiten. Wat is het risico voor jou en je organisatie? 

Ook is Netwerk Acute Zorg N-H/FL met deze onderwerpen bezig, waarbij RCO* een adviserende rol vervult o.a. samen met de GHOR*-bureaus in onze ROAZ*-regio en individuele zorginstellingen. Op 6 juni a.s. is ‘weerbaarheid’ het thema van het Algemeen ROAZ. 

Voor vragen, mail naar RCOadvies@amsterdamumc.nl  

*RCO: Risicomanagement, Crisisbeheersing & Opleiden, Trainen en Oefenen 

 GHOR: Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio 

 ROAZ: Regionaal Overleg Acute Zorgketen N-H/FL 

Bron: NAZNHFL